In stadsdeel De Baarsjes is het Mercatorplein het enige ontwerp van de hand van de beroemde architect Berlage. Met dit plein wilde hij een ‘huiskamer’ voor de buurt ontwerpen. De straten die op het Mercatorplein uitkomen, lijken dood te lopen op een gevelwand of poortgebouw wat het plein een besloten karakter geeft.
De blikvangers zijn de twee poortgebouwen met de torens in de noord- en de zuidwand. Waarschijnlijk hebben in deze torens oorspronkelijk kunstenaarsateliers gezeten. Berlage wilde ook de westwand met een poortgebouw afsluiten, maar dat plan is nooit uitgevoerd. In plaats daarvan is het straatprofiel van de Jan Evertsenstraat door twee uitbouwen smaller gemaakt zodat toch het effect van een 'poort' is ontstaan.
De blikvangers zijn de twee poortgebouwen met de torens in de noord- en de zuidwand. Waarschijnlijk hebben in deze torens oorspronkelijk kunstenaarsateliers gezeten. Berlage wilde ook de westwand met een poortgebouw afsluiten, maar dat plan is nooit uitgevoerd. In plaats daarvan is het straatprofiel van de Jan Evertsenstraat door twee uitbouwen smaller gemaakt zodat toch het effect van een 'poort' is ontstaan.
Tussen 1993 en 1998 is het Mercatorplein gerenoveerd waarbij de gehele noordwand is gesloopt en in oorspronkelijke vorm herbouwd is. Ook de noordelijke toren - die al in 1961 was gesloopt - is herbouwd. Aan alle kanten van het plein zijn de wanden voorzien van beeldhouwwerk, enigszins onopvallend aangebracht op de eerste verdieping. In 2009 werd begonnen met weer een herinrichting van het pein. Er werd besloten dat een nieuw horeca paviljoen het plein meer zou laten leven. Het werk is bijna gerealiseerd en (uiteraard) zijn de meningen over het resultaat verdeeld. Duidelijk is wel dat het plein de laatste 20 jaar enorm is opgewaardeerd.
Het Mercatorplein is overigens vernoemd naar de beroemde Vlaamse cartograaf Gerardus Mercator. De straten in de buurt eromheen zijn eveneens vernoemd naar cartografen en ontdekkingsreizigers.
